YAPILANDIRMACILIK

Yapılandırmacılığın Tarihsel Gelişimi

    Bir öğrenme felsefesi olarak yapılandırmacılığı ele aldığımızda, ilk önemli düşünceler Giambatista Vico tarafından 18. yüzyılda ortaya atılmıştır. Vico, insanların anlayabildiklerinin kendi kendine yapılandırdıkları olduğunu belirtmiş ve “bir şeyi bilen onu açıklayabilendir” (Özden, 2010) ifadesini kullanmıştır.

                           

YAPILANDIRMACILIK OLUŞTURMACILIK ( CONSTRUCTİVİSM )

Ø Yapılandırmacılık, bireyin nasıl anladığını ve öğrendiğini açıklayan bilginin doğasına ilişkin bir anlayıştır. Temel hareket noktası pragmatizmdir.

Yapılandırmacılık Kuramının Genel  Özellikleri;

Ø Bilgileri öğretmez, sadece vurgular.

Ø Öğrencileri araştırma yapmak için cesaretlendirir.

Ø Öğrencilerin doğal ve meraklı olmalarını sağlar.

Ø Yaratıcılık ve çözümlemeyi esas alır.

Ø Öğrencilerin öğretmenlerle diyalog içinde olmasını sağlar.

Ø Birlikte öğrenmeyi destekler.

YAPILANDIRMACI YAKLAŞIMIN TEMEL ÖZELLİKLERİ

Ø Yapılandırmacı teori: dışarıda bir yerde öğrenenden bağımsız bir bilgi olmadığını,  sadece öğrenirken kendi kendimize yapılandırdığımız bilginin var olduğunu savunur. Eğer bilginin dışarıda var olan gerçek dünya ile ilgili öğrenmeyi içerdiğine inanırsak o zaman dünyayı anlamaya çalışır, onu mümkün olan en rasyonel yolla düzenler ve öğretmenler olarak öğrencilere sunarız.

Ø  Eğitimde amaç; her zaman öğrenciden bağımsız olan dünya yapısını öğrencilere açıklamaktır. Eğitimciler dünyayı anlamaları için öğrencilere yardım eder. Ancak genellikle onların kendi dünyalarını oluşturmalarına izin vermezler.

Yapılandırmacı öğrenmenin temel özellikleri:

ü Öğretme değil öğrenme ön plandadır.

ü Öğrencinin özerkliği ve girişimciliği cesaretlendirilir.

ü Öğrencide öğrenme iste ve amacı yaratmak önemlidir.

ü Öğrenci bilgiyi sorgulamalıdır.

ü Öğrenmede yaşantı önemli yer tutar.

ü Öğrencinin doğal merakı desteklenmelidir.

ü Öğrenme öğrencinin zihinsel modeli üzerine kurulur.

YAPILANDIRMACILIĞIN UYGULANDIĞI BİR ÖĞRETİM ORTAMININ ÖZELLİKLERİ

ü Eğitim programları, temel kavramları vurgulayarak bütünü parçaları ile sunar. (Bütünden parçaya= tümdengelim). Öncelik temel kavramın öğrenilmesidir.

ü Genellikle birincil veri kaynakları kullanılır.

ü Bireysel farklılıklar önemlidir.

ü Demokratik bir ortam söz konusudur.

ü Öğrenme etkin olarak problem çözme, proje, işbirliğine

 dayalı öğrenme, rol oynama/drama ve eleştirel düşünmeye

dayanır.

ü Öğrencilere neden-sonuç ilişkisi kurabilecekleri deneyimler sağlanır. Bilimsel bilgi anlayışının kazandırılması önemli bir yer tutar.

ü Herkes kendi öğrenmesinden sorumludur. Öğrenenler kendi öğrenmelerine etkin olarak katıldıklarında bilgi kalıcı olur.

ü  Öğrenciler soru sormaya teşvik edilir, soruların niteliği yükseltilmeye çalışılır. 

ü Öğrencilerin geleceğe yönelik olarak tahmin yapmaları ve hipotezler ortaya atmaları özendirilir.

YAPILANDIRMACILIĞIN ÇEŞİTLERİ

ü Bu yaklaşıma göre bilgi bir bilenden diğerine doğrudan aktarılmaz; öğrenenler eski bilgilerini kullanarak, kendilerini çevreleyen dünya hakkındaki bilgilerini kendileri aktif olarak oluştururlar. Yani bilgi pasif olarak ya da kişisel bir katkıda bulunmaksızın inşa edilemez. Burada sözü edilen aktiflik kişinin zihinsel süreçlerinin aktifliğidir. 

ü  Yapılandırmacılık dayandırıldığı görüşlere paralel olarak çeşitlenmiştir. Piaget’in görüşleri doğrultusunda bilişsel yapılandırmacılık, Vygotsky ve Bruner’in görüşleri doğrultusunda ise sosyal yapılandırmacılık ortaya çıkmıştır. Bunun yanında radikal, faydacı vb çeşitlerde de yapılandırmacılık biçimleri bulunmaktadır.

1.   Bilişsel Yapılandırmacılık

ü Yapılandırmacılığın bu çeşidinin öncüsü Piaget’tir.

ü O’na göre öğrenme, bir bilgi bütününün bireyin zihnine transfer edilmesi değildir; öğrenen ve çevre arasında ve önbilgi tarafından da güçlü bir şekilde etkilenen yapılandırıcı etkileşimlerdir (Cansız, 2002).

Piaget’in çalışmaları üç temel nedenle yapılandırıcılığa temel oluşturmaktadır (Koç, 2002):

ü İnsan bilgisini açıklayan bilimsel bir kuramdır.

ü Bilgi türleri pek çok konunun öğretim biçimini değiştirmektedir.

ü Çocuğun doğumdan ergenliğe kadar bilgiyi nasıl yapılandırdığını inceleyen kuramdır.

         Bu kuramda çocuğun hem sosyal hem de fizikî dünyadaki etkileşiminin önemi vurgulanmaktadır. Bu etkileşimler sonucu çocuk fiziksel, mantıksal-matematiksel, sosyal olmak üzere üç çeşit bilgi içeren bir düşünce sistemi oluşturmaktadır (Koç, 2002).

2. Sosyal Yapılandırmacılık

Ø Sosyal yapılandırmacılık, öğrenmenin işbirlikçi tarafını vurgulayan bilişsel yapılandırmacılığın bir türüdür.

Ø Bu bakış açısı özellikle Vygotsky, Bruner ve Bandura’nın kuramları olmak

 üzere birçok çağdaş kuramla yakından ilgilidir.

Ø Sosyal yapılandırmacılar, öğrenmeyi açıklamada öğrenmede kültürün ve dilin önemli bir etkiye sahip olduğunu vurgulayan Vygotsky'nin görüşlerini daha çok kullanırlar.

Ø Vygotsky, bilgi inşası ve anlam oluşturmada iki olguya dikkat çeker:

sosyal öğrenmeler bir diğer deyişle arkadaşlar ve çevredeki büyükler,

ikincisi ise dış dünya ile etkin biçimde teması olanaklı kılan psikolojik araçlardır (Aydın, 2007).

Ø Vygotsky’e göre,

Ø Bireyler arası etkileşim öğrenmenin temelidir. Bireyler arası yapılacak bu etkileşim var olan bilginin irdelenmesini ve yeni kuramlara ulaşılmasını sağlar.

Ø Vygotsky'ye göre çocuğun “etkinliği” eğitimin merkezidir ve öğretmen bu etkinliği desteklemelidir.

Yapılandırmacı Yaklaşımı Eğitim Ortamına Uygularken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Ø İçerik, öğrenenlerin okulda ve okul dışında yararlı bulacağı bilgi, beceri ve değerlere göre tasarlanmalıdır. 

Ø Öğretmen bilgiyi sunmak yerine öğrenme çabalarını desteklemelidir.

Ø Öğrenenler veriyi kopyalamaktan çok, anlamlarını etkin yapılandırmalıdır.

Ø  Bilgi pasif değil, etkin olarak yapılandırılmalıdır. Fikirler, öğrenenlerin kafasına konulamaz, birey anlamları kendi yapılandırmalıdır.

Ø Ön bilgiler öğretim etkinliği için başlangıç noktası olarak kabul edilmelidir.

Ø Üst düzey düşünme becerileri, program içine yedirilmeli ve iş birlikli bir öğrenme ortamı oluşturulmalıdır. Öğrenme süreçleri iş birliğine, kişisel bağımsızlığa, üreticiliğe, yansıtmaya, etkin katılıma, kişisel uygunluğa ve çoğulculuğa dayanmalıdır.

Ø Öğrenenlerin özgün bilgi yapılarını kendilerinin oluşturacakları yaşantılar düzenlenmeli ve bu yaşantılarla öğrenme sorumluluğu öğrenenlere bırakılmalıdır.

Ø Çoklu gerçeklik açığa çıkarılarak bilişsel çelişkiler yaratılmalı ve bireysel anlamın oluşmasını destekleyecek etkinlikler düzenlenmelidir.

     ØYapılandırmacı öğrenme süreçlerinde amaç öğrenenlerin bağımsız düşünme ve problem çözme yeteneklerini geliştirmektir.